قرص های لاغری

تا به امروز مسیرهای مختلفی برای لاغری و کاهش وزن شناخته شده اند و‌ همانطور که می دانیم برخی از این مسیرها به دلیل سهولت، محبوبیت بیشتری بین مردم دارند. یکی از این روش ها، مصرف قرص ها، داروها، و مکمل های لاغری است. اگرچه این روش ها ادعا می کنند باعث لاغری می شوند یا حداقل در ترکیب با سایر روش ها، کاهش وزن را آسان تر می کنند اما اکثر آنها عوارض جانبی به همراه دارند.

مکانیسم عمل قرص های لاغری:

لازم است بدانید قرص های لاغری از طریق یک یا چند مکانیسم زیر عمل می کنند:

۱- داروها و قرص‌های لاغری کاهش دهنده اشتها:
این دسته از داروهای لاغری، احساس سیری به فرد می دهند بنابراین فرد، کالری کمتری دریافت می کند.

۲- داروها و قرص های لاغری کاهنده جذب:
این دسته از داروهای لاغری از طریق کاهش جذب مواد مغذی نظیر چربی‌ها، روی کاهش کالری دریافتی تاثیر دارند.

۳-داروها و قرص های لاغری افزایش دهنده ی سوخت چربی‌ها:
این دسته از داروها و قرص های لاغری، کمک می کنند بدن کالری بیشتری بسوزاند.

اما نکته قابل توجه اینکه فقط تعدادی از این روش ها و قرص های لاغری پایه و اساس علمی دارند و حتی برخی از آنها می توانند مشکلات جدی برای سلامتی بدن به وجود آورند. بنابر این پیش از مصرف هر نوع دارو، مکمل و قرص لاغری، لازم است حتما با پزشک یا مشاور تغذیه خود مشورت نمایید.

بررسی ۱۲ مکمل کاهش وزن

برای آگاهی بهتر در خصوص قرص های لاغری، در این مقاله می خواهیم به بررسی ۱۲ مکمل کاهش وزن محبوب، که توسط منابع علمی بررسی شده اند بپردازیم. پس از معرفی هر یک از این داروها، عملکرد، اثربخشی و عوارض جانبی آن ها را ذکر می نماییم.

عصاره گارسینیو کامبوجیا

گارسینیو کامبوجیا که در سال ۲۰۱۲ محبوبیت جهانی یافت، یک میوه ی کوچک سبز رنگ شبیه کدو حلوایی است. پوست این میوه حاوی هیدروکسی سیتریک اسید می باشد که ماده ی فعال تشکیل دهنده در عصاره ی گارسینیا کامبوجیا است که در تهیه ی قرص های لاغری به کار می رود.

عملکرد عصاره گارسینیو : بررسی مطالعات حیوانی نشان می دهد که عصاره ی گارسینیا کامبوجیا می تواند مانع آنزیم تولید کننده ی چربی در بدن و افزایش سطوح سروتونین شود که به طور بالقوه به کاهش ولع غذایی کمک می کند.

اثربخشی عصاره گارسینیو : در یک متاآنالیز، محققین اثربخشی داروهای لاغری گیاهی از جمله گارسینیا را مورد بررسی قرار دادند. در ۵۴ کارآزمایی بالینی که در بزرگسالان سالم با اضافه وزن و چاقی انجام شد تفاوتی در میزان وزن یا درصد چربی بدنی بین گروه مصرف کننده ی گارسینیا کامبوجیا و گروه پلاسبو یا دارونما دیده نشد. از سوی دیگر، در یک مطالعه ی مروری که در سال ۲۰۲۰ انجام شد و ۸ کارآزمایی بالینی را مورد بررسی قرار داد، گزارش شد به طور متوسط، گارسینیا کامبوجیا باعث کاهش وزن به میزان ۱/۳ کیلوگرم در میان مصرف کنندگان آن شده است.

اثرات جانبی عصاره گارسینیو:
در حالی که اکثرا مصرف قرص لاغری گارسینیا کامبوجیا را ایمن می دانند مطالعاتی در سال های اخیر به بعضی از اثرات جانبی جدی این ماده اشاره کرده اند.یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ به بروز نارسایی کبد در چهار نفر از زنانی اشاره کرد که بعد از مصرف مکمل های حاوی این ماده، دچار این عارضه شده بودند. به علاوه، مسمومیت کبدی، یا اختلال کبد، با مصرف مکمل های گارسینیا کامبوجیا گزارش شده است.

هیدروکسی کات

بیش از یک دهه است که هیدروکسی کات به عنوان یکی از مکمل های محبوب کاهش وزن و لاغری معرفی شده است.

عملکرد:
هیدروکسی کات، حاوی چند ماده است که ادعا می شود به کاهش وزن و لاغری کمک می کنند.معمولا کافئین و کمی از عصاره های گیاهی، نظیر عصاره ی قهوه ی سبز در تهیه ی آن به کار رفته است.

اثر بخشی:
متا آنالیزی در سال ۲۰۱۱ که ۵ مطالعه را مورد بررسی قرار داده بود مشخص کرد مکمل یاری با کانفورا یا عصاره ی قهوه ی سبز که یکی از اجزای اصلی هیدروکسی کات است، سبب کاهش ۲/۴ کیلوگرم از وزن در مقایسه با گروه دارونما شد.

اثرات جانبی:
اگر فرد حساسیت به کافئین داشته باشد مصرف هیدروکسی کات، این داروی لاغری ممکن است سبب بی قراری، لرزش، آشفتگی، حالت تهوع، اسهال و زودرنجی شود. محصولات حاوی هیدروکسی کات، به دنبال خطرات قلبی عروقی، که در سال ۲۰۰۴ و مسمومیت کبدی که در سال ۲۰۰۹ گزارش شد از قفسه های داروخانه ها جمع آوری شدند. همچنین در مواردی، آسیب حاد کبدی در ارتباط با مصرف مکمل های هیدروکسی کات گزارش شد.

عصاره قهوه سبز

دانه های قهوه ی سبز، همان دانه های قهوه ی ساده هستند اما تفت داده نشده اند. قهوه ی سبز دارای دو ماده به اسم کافئین و کلروژنیک اسید است که ادعا می شود به کاهش وزن کمک می کنند.

عملکرد:
کافئین می تواند سوخت چربی ها را افزایش دهد و کلروژنیک اسید می تواند شکست کربوهیدرات ها را در دستگاه گوارش آهسته کند.
اثربخشی:
چندین مطالعه ی انسانی، نشان داده اند که عصاره ی دانه های قهوه ی سبز می تواند به کاهش وزن و لاغری کمک کند. یک متاآنالیز از همه ی مطالعات اخیر، در خصوص اثربخشی عصاره ی قهوه ی سبز بر روی چاقی نشان داد که مکمل یاری با این داروی لاغری، تاثیر قابل توجهی بر کاهش شاخص توده ی بدنی داشته است.

فواید دیگر:
عصاره ی قهوه ی سبز می تواند به کاهش سطوح قند خون و کاهش فشار خون کمک کند. همچنین حاوی مقادیر بالایی از آنتی اکسیدان است.

اثرات جانبی:
قهوه ی سبز اثرات جانبی مشابهی با کافئین دارد. کلروژنیک اسید آن می تواند سبب اسهال شود و برخی از افراد نیز ممکن است به قهوه ی سبز آلرژی داشته باشند. و اما نکته ی قابل توجه اینکه بررسی تعدادی از مطالعات، کاهش وزن معمولی را پس از مصرف قهوه ی سبز گزارش کرده اند اما تعدادی از این مطالعات و یافته ها توسط حامیان این صنعت انجام شده است.

کافئین

کافئین یکی از رایج ترین مواد روان گردان مصرفی در جهان است و به طور طبیعی در قهوه، چای سبز و شکلات تلخ وجود دارد و به برخی از غذاهای فراوری شده و نوشیدنی ها نیز اضافه می شود. به دلیل اینکه تصور می شود کافئین به عنوان بهبود دهنده ی متابولیسم عمل می کند معمولا کارخانه ها آن را به مکمل های تجاری کاهش وزن و قرص های لاغری، اضافه می کنند.

عملکرد:

بررسی مطالعه ای نشان می دهد که اثربخشی کافئین در تنظیم وزن به خاطر افزایش مصرف و سوخت انرژی است. در واقع تاثیر آن در سوزاندن کالری بیشتر از طریق افزایش تجزیه ی چربی ها توسط فرایندی به نام ترموژنز است که در بدن تولید گرما می کند.

اثربخشی:
تعدادی از مطالعات نشان می دهد که کافئین می تواند سبب کاهش وزن متوسطی در افراد شود.
تاثیرات جانبی:
در تعدادی از افراد، مقادیر بالای کافئین می تواند سبب اضطراب، بی خوابی، لرزش، زودرنجی، حالت تهوع، اسهال و دیگر علائم شود. همچنین کافئین اعتیاد آور است و می‌تواند کیفیت خواب را کاهش دهد.توجه داشته باشید، نیازی به دریافت مکمل یا قرص لاغری حاوی کافئین نیست چون بهترین منابع آن، قهوه و‌ چای سبز است.همچنین کافئین آنتی اکسیدان ها و دیگر فواید سلامتی را داراست.

ارلیستات یا زنیکال

ارلیستات یک دارو و قرص لاغری است که تحت عنوان ALLI یا زنیکال در سرتاسر جهان شناخته می شود.

عملکرد:
این داروی لاغری توسط کاهش جذب چربی ها در دستگاه گوارش و در نتیجه کاهش دریافت کالری از طریق چربی ها عمل می کند.
اثربخشی:
یک متاآنالیز در سال ۲۰۰۳ مطالعاتی را بررسی کرد که در آنها افراد به مدت ۱۲ ماه در کنار تغییرات سبک زندگی، زنیکال دریافت کرده بودند. این مطالعه گزارش داد، کاهش وزن در افراد دریافت کننده این دارو ۲/۹ درصد بیشتر از افراد دیگر بود.
فواید دیگر:
ارلیستات در افرادی که همراه با مصرف آن تغییرات سبک زندگی را نیز دارند، فشار خون را نیز کمی کاهش می دهد و می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دوم را هم کاهش دهد.
اثرات جانبی:
این داروی لاغری، اثرات جانبی مرتبط با دستگاه گوارش را به همراه دارد. تاثیرات جانبی این داروی لاغری، شامل مدفوع شل و آبکی، مدفوع چرب، نفخ شکمی، و حرکات متناوب روده ای است که گاهی کنترل آنها سخت می شود. همچنین مصرف این دارو می تواند منجر به کمبود ویتامین های محلول در چربی نظیر E ، D, A و K شود. به دنبال مصرف داروی زنیکال، پیروی از یک رژیم کم چرب، برای کاهش اثرات جانبی آن، توصیه می شود. جالب است بدانید یک رژیم کم کربوهیدرات، بدون دارودرمانی، به اندازه ی ترکیب داروی ارلیستات با یک رژیم کم چرب می تواند در کاهش وزن موثر باشد. لازم به ذکر است، ترکیب ارلیستات با یک رژیم کم چرب در کاهش فشار خون بیشتر موثر بوده است.

کتون های تمشک سیاه

کتون های تمشک سیاه، که مسبب بوی خاص آن هستند، به شکل سنتتیک یا مصنوعی، به عنوان مکمل کاهش وزن و داروی لاغری، از سال های گذشته فروخته می شوند.

عملکرد:

دیده شده کتون های تمشک سیاه در سلول های چربی ایزوله شده ی موش ها باعث افزایش شکست چربی و افزایش سطوح هورمون آدیپونکتین که در ارتباط با کاهش وزن است، می شوند.
اثر بخشی:
مطالعات کمی اثر کتون های تمشک سیاه را روی انسان ها بررسی کرده اند. مطالعه ای در سال ۲۰۱۳ نشان داد که کتون های تمشک سیاه همراه با محتویات دیگر افزایش ۲ درصدی را در کاهش وزن طی مدت ۸ هفته در مقایسه با دارونما نشان دادند. مطالعه ی دیگری که روی موش ها انجام شده بود نشان داد دوز بالایی از آن می تواند سبب تاخیر در روند وزن گیری شود. به هر حال دوز بالای کتون های تمشک سیاه می تواند در ارتباط با بالا رفتن سطح قند خون و افزایش سطوح ALT، یکی از آنزیم های کبدی شود که اختلال عملکرد کبد را نشان می دهد.

گلوکومان

گلوکومان یک نوعی از فیبر است که در ریشه ی نوعی گیاه موسوم به سیب زمینی شیرین فیلی که KONJAC نامیده می شود یافت می شود.
عملکرد:
گلوکومان آب را جذب می کند و ترکیبی ژل مانند ایجاد می کند که در دستگاه گوارش باعث ایجاد حس سیری می شود و از این طریق به دریافت کالری کمتر و کاهش وزن و لاغری کمک می کند.

اثربخشی:
یک کارآزمایی بالینی نشان داد دریافت گلوکومان به عنوان قرص لاغری به مدت دو ماه می تواند باعث کمتر شدن وزن در میان افراد دارای اضافه وزن شود. اما این اثربخشی تنها در افرادی مشاهده شد که به طور مرتب مکمل آن را دریافت می کردند.
فواید دیگر:
گلوکومان فیبری است که می تواند باکتری های مفید دستگاه گوارش را هم تغذیه کند. همچنین می تواند باعث کاهش قند خون، کلسترول خون، و تری گلیسرید خون شود. و برای یبوست هم بسیار موثر است.

عوارض جانبی:
دربعضی افراد گلوکومان می تواند سبب نفخ و بیرون روی شود.ضمن اینکه مصرف همزمان آن با برخی از داروها نیز می تواند تداخل داشته باشد. توجه داشته باشید که گلوکومان را باید حدود نیم ساعت پیش از وعده ی غذایی با یک لیوان آب مصرف کنید. مطالعات نشان می دهد که اگر گلوکومان را با یک برنامه غذایی سالم همراه کنید می تواند به کاهش وزن کمک کند.

مراترین MERATRIN

مراترین یک محصول نسبتا نو ظهور در زمینه ی کاهش وزن و لاغری است که از ترکیب عصاره ی دو گیاه به نام Sphaeranthus indicus و Garcinia mangostana ساخته شده و گفته می شود می تواند سبب تغییر متابولیسم سلول های چربی شود.

عملکرد:
ادعا می شود قرص لاغری مراترین می تواند تا حدودی مانع تکثیر سلول های چربی شود و مقدار برداشت چربی توسط سلول های چربی از جریان خون را کاهش می دهد.
همچنین به سلول های چربی، جهت سوزاندن چربی های ذخیره کمک می کند.

اثربخشی:
مطالعات اندکی در رابطه با قرص لاغری مراترین وجود دارد.یک مطالعه شامل ۶۰ فرد مبتلا به چاقی همراه با یک رژیم ۲۰۰۰ کیلوکالری و افزایش فعالیت بدنی به مدت ۱۶ هفته نشان داد گروه مصرف کننده ی مراترین ۵ کیلوگرم از وزن و ۱۰ سانتی متر از محیط دور کمرشان کم شده. هم چنین مطالعه ی دیگری پیشنهاد کرد که مراترین می تواند تاثیر طولانی مدتی بر سرکوب اشتها داشته باشد.

عوارض جانبی:
تاکنون عوارض جانبی ای از آن گزارش نشده و البته مطالعاتی که اثربخشی آن را تایید کرده اند مطالعات وابسته به صنعت بوده اند بنا بر این تحقیقات بیشتری نیاز است.

عصاره چای سبز

عصاره چای سبز یک ماده ی محبوب در بسیاری از مکمل ها و قرص های لاغری است. در واقع مطالعات زیادی نشان داده اند که یک آنتی اکسیدان مهم به نام EGCG دارد که به سوخت چربی ها کمک می کند.
عملکرد:
باور بر این است که عصاره ی چای سبز می تواند مانع آنزیم هایی نظیر لیپاز پانکراتیک شود که با کاهش جذب چربی ها می تواند در درمان چاقی موثر باشد.
اثربخشی:
تعدادی از مطالعات انسانی نشان می دهند که عصاره ی چای سبز وقتی با ورزش همراه شود می تواند سبب سوخت چربی ها به مقدار کم و کاهش چربی به خصوص در ناحیه ی شکم شود. اما میزان این کاهش وزن بسیار اندک است.
عوارض جانبی:
به طور کلی عصاره چای سبز به خوبی تحمل می شود. به هر حال، چای سبز حاوی مقداری کافیئن است که ممکن است سبب بروز علائم در افراد دارای حساسیت به کافئین شود.

اسید لینولئیک کونژوگه

این مکمل به عنوان یک محصول محبوب کاهش چربی و لاغری شناخته شده است.CLA یا اسید لینولئیک کونژوگه به عنوان یکی از چربی های ترانس سالم شناخته می شود و به طور طبیعی در برخی غذاهای مشتق شده از چربی حیوانی، نظیر پنیر و کره وجود دارد.
عملکرد:
ادعا می شود که اسید لینولئیک کونژوگه می تواند اشتها را کاهش، متابولیسم را افزایش و شکست چربی ها را تحریک کند.
اثربخشی:
در یک مطالعه ی مروری شامل ۱۳ مقاله، محققین دریافتند اسید لینولئیک کونژوگه می تواند سبب کاهش وزن به میزان نیم کیلوگرم در مقایسه با دارونما شود.البته این مقدار کاهش وزن در افراد بالای ۴۰ سال حدود یک کیلوگرم بود.مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۲ نشان داد اسید لینولئیک کونژوگه می تواند سبب کاهش وزنی حدود ۷۰۰ گرم در مقایسه با دارونما شود.
عوارض جانبی:
قرص اسید لینولئیک کونژوگه می تواند سبب برخی عوارض جانبی مرتبط با دستگاه گوارش شود و ممکن است تاثیرات مضری در طی مدت زمان داشته باشد، به ویژه عوارض مربوط به کبد چرب، مقاومت انسولین، و افزایش التهاب!و به نظر می رسد مقدار کاهش وزن کم ناشی از آن، ارزش خطرات و عوارض جانبی آن را نداشته باشد.

فورسکولین

فورسکولین عصاره گیاهی از خانواده نعناع است که تصور می شود برای کاهش وزن و لاغری موثر است.

عملکرد:

می‌تواند مقدار cAMP را در داخل سلول ها افزایش دهد که این ترکیب می تواند سوخت چربی ها را تحریک کند.

اثربخشی:

یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ روی ۳۰ مرد با اضافه وزن یا چاقی نشان داد که قرص لاغری فورسکولین باعث کاهش چربی های بدن و افزایش توده عضلانی می شود در حالی که بر وزن بدن تأثیر نمی گذارد. مطالعه قدیمی دیگری که شامل ۲۳ زن با اضافه وزن بود، هیچ تأثیری را نشان نداد.
تحقیقات بیشتری در مورد اثربخشی بالقوه فورسکولین مورد نیاز است.
عوارض جانبی: اطلاعات کمی در مورد ایمنی این مکمل یا خطر عوارض جانبی وجود دارد.

پرتقال تلخ/سینفرین

نوعی پرتقال به نام پرتقال تلخ حاوی ترکیبی به نام سینفرین است.سینفرین در ارتباط با افدرین است، که قبلاً یک ترکیب محبوب در فرمولاسیون انواع قرص های لاغری بود.با این حال، FDA افدرین را به عنوان یک ترکیب کاهش وزن به دلیل عوارض جانبی جدی ممنوع کرده است.

عملکرد: سینفرین مکانیسم هایی مشابه افدرین دارد البته با قدرت کمتر. می تواند اشتها را کاهش دهد و به افزایش چربی سوزی کمک کند.

اثربخشی: مطالعات بسیار کمی روی قرص لاغری سینفرین انجام شده است، اما یک بررسی قدیمی گزارش داد که افدرین می تواند باعث کاهش وزن در کوتاه مدت شود.از سوی دیگر، یک بررسی جدیدتر در سال ۲۰۲۲ از ۱۸ مطالعه به این نتیجه رسید که سینفرین برای کاهش وزن موثر نیست و ممکن است فشار خون و ضربان قلب را با استفاده طولانی مدت افزایش دهد.
عوارض جانبی: سینفرین نیز مانند افدرین ممکن است عوارض جانبی جدی مرتبط با قلب داشته باشد. همچنین ممکن است خطر وابستگی را نیز به همراه داشته باشد.

چه زمانی با پزشک صحبت کنیم یا چه زمانی قرص لاغری استفاده کنیم؟

اگر همه چیز را برای کاهش وزن امتحان کرده‌اید و ترازو هنوز تکان نمی‌خورد، بهتر است با یک متخصص تغذیه در مورد اینکه آیا مصرف داروی کاهش وزن و قرص لاغری برای شما ایمن است یا خیر مشورت کنید. قرص های لاغری می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند و برای همه افراد ایمن نیستند. هیچ دارو یا مکملی برای کاهش وزن را بدون مشورت با متخصص مصرف نکنید و توجه داشته باشید تنها راه اصولی کاهش وزن، نقصان کالری است که بدن با محدودیت اصولی کالری، سوخت چربی های ذخیره شده را سبب شود. برای یک کاهش وزن ایمن و پایدار و جلوگیری از کمبود ویتامین ها و مواد مغذی، میزان این محدودیت کالری باید زیر نظر مشاور تغذیه شما تعیین گردد چرا که محدودیت شدید کالری و رژیم های خودسرانه طی مدت زمان، باعث‌ افت متابولیسم، از دست دهی توده عضلانی، مقاومت بدن نسبت به کاهش وزن و گرسنگی سلولی می شود.توجه داشته باشید هیچ راه میان بری برای کاهش وزن وجود ندارد. اگر این مسیر را آگاهانه انتخاب کنید، برای شما سخت، طاقت فرسا و کسل کننده نخواهد بود که بخواهید از روش های غیر اصولی و مصرف قرص های لاغری ای کمک بگیرید که بیشتر با اهداف تجاری تولید شده اند و اگر در این مسیر قدم برداشتید، ما همراه شما هستیم.

با آرزوی سلامتی و تندرستی
فاطمه احمدیان

منابع استفاده شده در این مطلب:

✅ Risks Associated with the Use of Garcinia as a Nutritional Complement to Lose Weight.

✅ Effectiveness of herbal medicines for weight loss: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials.

✅ Acute liver injury following Garcinia cambogia weight-loss supplementation: case series and literature review.

✅ Herb-induced liver injury: Systematic review and meta-analysis.

✅ The chemistry of chlorogenic acid from green coffee and its role in attenuation of obesity and diabetes.

✅ Cof a 1: identification, expression and immunoreactivity of the first coffee allergen.

✅ Long‐term pharmacotherapy for obesity and overweight.

✅ A Randomized Trial of a Low-Carbohydrate Diet vs Orlistat Plus a Low-Fat Diet for Weight Loss.

✅ Konjac Glucomannan Dietary Supplementation Causes Significant Fat Loss in Compliant Overweight Adults.

✅ Efficacy and tolerability of Meratrim for weight management: a randomized, double-blind, placebo-controlled study in healthy overweight human subjects.

✅ The Effect of Conjugated Linoleic Acid Supplementation on Body Composition, Serum Insulin and Leptin in Obese Adults.

✅ Effects of Coleus Forskohlii Supplementation on Body Composition and Hematological Profiles in Mildly Overweight Women.

✅ The Safety and Efficacy of Citrus aurantium (Bitter Orange) Extracts and p-Synephrine: A Systematic Review and Meta-Analysis.